Poznań Weststadt dzielnica rządowa

Weststadt Poznań: dzielnica rządowa – Plan na Poznań #5

by

in

Niemcy podczas II wojny światowej planowali znaczną przebudowę Poznania. Dzisiaj przyjrzymy się pomysłowi na centrum Poznania – na granicy Weststadt Posen.

Garść historii

Poznań znalazł się pod okupacją hitlerowską w 1939 roku. Niedługo później, bo w 1940, miasto objęto rozkazem o przekształceniu urbanistycznym. Upoważniał on do rozpoczęcia przebudowy Poznania.

Poznań Weststadt projekt wojna
Projekt Weststadt (zorientowany w osi wschód-zachód). Źródło: Gazeta Wyborcza

Tylko jak przekształcić miasto? W tym samym czasie trwały prace nad planem zagospodarowania Poznania. Ukończył go Walter Bangert w 1940 roku. Nowy plan zakładał przeznaczenie centrum miasta na potrzeby administracji. Osiedla mieszkaniowe powstałyby wokół centrum. Największe – Weststadt – obejmowało cały Górczyn, Łazarz i Jeżyce.

Koncepcja dzielnicy rządowej

Walter Bangert zajął się także centrum Poznania. Obszar w rejonie Parku Marcinkowskiego przeznaczył pod wielką dzielnicę rządową. Z jednej strony miała ona wzmacniać germańskość ziem wschodnich III Rzeszy. Z drugiej stałaby się naturalnym miejscem do rozwoju administracji i obiektów użyteczności publicznej.

Poznań Weststadt dzielnica rządowa projekt
Projekt dzielnicy rządowej. Źródło: „Architektura i urbanistyka Poznania w XX wieku”

Program dzielnicy rządowej zakładał wzniesienie m.in. opery, rozbudowy uniwersytetu, centralnej siedziby Policji, budynku Niemieckiego Frontu Pracy, nowego dworca kolejowego i hali zgromadzeń. Dzielnica domykałaby od wschodu oś ulicy Bukowskiej – centralnej ulicy Weststadt.

Architektura nowej, administracyjnej części Poznania miała podkreślać germańskość i monumentalność całego założenia. Najciekawsza miała być hala zgromadzeń – z arkadami i wyraźnymi, pionowymi kolumnami. Układ przestrzenny oparto o dwie osie – jedna między nowym dworcem a halą zgromadzeń, druga – w osi Al. Niepodległości i jej przedłużeniu na południe od ul. Święty Marcin.

Rekonstrukcja

Czas zajrzeć do planu Bangerta. Na początku przypomnijmy sobie dzisiejszy wygląd okolic Parku Marcinkowskiego. To na tym zdjęciu naniesiemy projekt dzielnicy rządowej.

Poznań dzielnica rządowa Weststadt przed
Zdjęcie centrum Poznania. Źródło: Geoportal

Drogi i place

Ciężko znaleźć słowa opisujące ogrom przebudowy centrum Poznania. Największy plac – między dworcem a halą zgromadzeń – miał zająć większą część dzisiejszego Parku Marcinkowskiego. Przez plac przechodziłoby przedłużenie Al. Niepodległości.

Niemcy zaprojektowali także poszerzenie ul. Święty Marcin do dwóch jezdni, drogę w przebiegu dzisiejszej ul. Matyi/Królowej Jadwigi oraz Trasę Piekary łączącą Al. Marcinkowskiego z ul. Dolna Wilda.

Pomysł na Trasę Piekary powrócił w latach 50. XX wieku.

Poza tym ulica Ogrodowa/Powstańców Wielkopolskich miała otrzymać nowy przebieg, nieco na południe od dzisiejszego.

Zieleń

Ta uległaby znaczącemu zmniejszeniu. Większość Parku Marcinkowskiego chciano zamienić w nowy plac. Relikty zieleni zachowano przy dzisiejszej ul. Matyi. Nowym drogom towarzyszyły aleje z drzewami. Ponadto chciano powiększyć Park Dąbrowskiego kosztem wyburzenia Browaru Huggera (Starego Browaru).

Poznań Weststadt dzielnica rządowa po
Zdjęcie Poznania ze zrekonstruowanym planem dzielnicy rządowej. Źródło: Geoportal

Zabudowa

Skoro mowa o wyburzeniach: te także robiły wrażenie swoją skalą. Cały rejon ul. Składowej miał legnąć w gruzach. Tam zaplanowano budowę nowego dworca. Tak, stary dworzec też miał zniknąć. Dzisiejszy układ wyspy dworcowej ustąpić miał bardziej tradycyjnemu ustawieniu dworca z jednej strony peronów (tak jest np. we Wrocławiu Głównym). Na wyburzenie czekał też np. Dom Żołnierza.

Równie szeroki program wyburzenia zabudowy szykowano w latach 60. XX wieku.

Zamek Cesarski wraz z gmachem uniwersytetu czekała duża przebudowa i rozbudowa. Do obu gmachów chciano dobudować dodatkowe skrzydło wzdłuż Al. Niepodległości.

Co udało się zrealizować?

Częściowo przebudowano Zamek Cesarski. Rozpoczęta w 1940 roku adaptacja na siedzibę Hitlera (w której przywódca III Rzeszy nigdy nie był – wbrew obiegowej opinii) miała na celu wprowadzenie form stylowych charakterystycznych dla architektury III Rzeszy. Zlikwidowano salę tronową i pałacową kaplicę. Wnętrza zamku także zostały częściowo przebudowane.

Cała reszta planu dzielnicy rządowej nigdy nie została zrealizowana. Udało się za to wybudować fragment Weststadtu. To osiedle w rejonie ul. Przybyszewskiego, Szamarzewskiego i Galla Anonima.

Sprawdź też projekt Trasy Piastowskiej nad Wartą oraz zobacz, jak miał docelowo wyglądać Sołacz.

Film z porównaniem przed – po

Dołącz do nas na Facebooku, Twitterze, Wykopie i Instagramie


Comments

2 odpowiedzi na „Weststadt Poznań: dzielnica rządowa – Plan na Poznań #5”

Dodaj komentarz