Nie będzie żadnej zimy trzydziestolecia! [SZOK] Anatomia fake newsa

Polskie media znowu w formie. Czytelników uspokajamy: meteorolodzy nie widzą żadnej zimy trzydziestolecia. To fake news, fałszywa wiadomość. Zobaczmy, jak powstała.

Możemy mieć do czynienia z ekstremalną zimą

Od kilku dni lotem błyskawicy rozchodzi się wieść o nadchodzącej „zimie trzydziestolecia„. W Polsce pierwszym portalem podającym tę straszliwą wiadomość był prawdopodobnie natemat.pl w tekście z 3 listopada. Autor informuje w nim o „dramatycznych prognozach dla Polski”. Co ma się stać? Czeka nas najostrzejsza zima od 30 lat! Twierdzą tak amerykańscy naukowcy brytyjscy meteorolodzy.

Wschód Polski znajdzie się w strefie potężnych mrozów, z kolei na zachodzie zima ma być łagodniejsza. Wiele wskazuje na to, że czekają nas białe święta, bo szczególnie w drugiej połowie grudnia ma padać śnieg i ścisnąć mróz.

To może być „zima trzydziestolecia”. Dramatyczne prognozy dla Polski, natemat.pl (choć tekst linku zawiera słowa „pogoda na święta, prognozy dla całej Polski”)

No i jak myślicie, prawda to? Autor lub autorka tekstu z natemat.pl powołuje się na brytyjski tabloid The Sun. Brytyjczycy z kolei straszą, że… to właśnie na Wyspach Brytyjskich wystąpi ta „zima trzydziestolecia”.

Choć jak się okazuje, meteorolodzy żadnej zimy trzydziestolecia nie widzą. Zaskoczeni? Przenosimy się do kolejnego artykułu, tym razem od The Sunday Times. W Wielkiej Brytanii istnieje 57% szans na najchłodniejszą zimę od… 2013 roku! Taka zima byłaby… siódmą najchłodniejszą w ostatnich 30 latach. Bingo, dotarliśmy do wiarygodnego źródła! Nie znajdziemy w nim śladu „zimy trzydziestolecia”, ale odwołanie do pierwotnego artykułu naukowców z University College London.

This would rank the 2020 January-February central England temperature as the coldest winter since 2013. It would also rank January-February 2020 as the seventh coldest winter in the past 30 years.

UK weather forecast – Coldest winter in 30 YEARS as Beast from the East to bring -14C lows, thesun.co.uk

Po nitce do kłębka

Podsumujmy:

1. Zespół naukowców prowadzony przez Marka Saundersa z UCL formułuje prognozę na zimę dla Wielkiej Brytanii.
2. Wiarygodne źródło stworzyło dość rzetelny artykuł, bez wielkich wyolbrzymień. Powołuje się na prawdziwą pracę meteorologów.
3. Za temat zabiera się tabloid. Trochę zmienia jego znaczenie i wyolbrzymia (lub jak kto woli – tworzy clickbait), nadal zachowując jednak ślad pierwotnej wiadomości.
4. Na końcu polski dziennikarz researcher wpada na tekst z tabloidu i przepisuje go na potrzeby Polski, mieszając z zupełnie inną prognozą accuweather.com. Według niej na zachodzie Polski zimą mogą wystąpić częste deszcze, a na wschodzie fale zimna (nawet nie mrozów). Ani śladu zimy trzydziestolecia czy szczególnie mroźnej pogody.
5. Kolejne polskie portale powielają tę „informację”, dodając od siebie np. opinie jasnowidza.

Co jest w tej historii najciekawsze? Pierwotny news brytyjskich naukowców… pojawił się już we wrześniu. I dosyć dogłębnie omówiono go na polskim blogu meteomodel.pl! W tekście Czy nadchodzi najmroźniejsza zima od lat? przeczytamy o założeniach i szczegółach prognozy meteorologów. I to po polsku!

P.S. To dobre miejsce, aby polecić sam blog.meteomodel.pl. Ciężko w polskim internecie o lepszego bloga o tematyce okołopogodowej.

Kolejne ogniwa łańcucha

Przyznajmy, że wyrażenie „zima trzydziestolecia” robi wrażenie. I zachęca do klikania w artykuły. Sprawdźmy, które portale postanowiły pozyskać trochę czytelników. Tym samym kolorem oznaczono portale należące do jednej grupy medialnej/kapitałowej.

1. Czeka nas POGODOWY ARMAGEDON! Nadciąga ZIMA TRZYDZIESTOLECIA. Meteorolodzy są przerażeni [PROGNOZA POGODY], nczas.com, 1 listopada. Artykuł na podstawie tej samej bzdury. Przyznajcie, nie jesteście zdziwieni obecnością na tej liście Najwyższego Czasu 😉
2. To może być „zima trzydziestolecia”. Temperatury spadną do minus 20 stopni, wiadomosci.radiozet.pl, 5 listopada
3. Zima trzydziestolecia w Europie. Zaskakująca prognoza pogody na grudzień, styczeń i luty, o2.pl, 5 listopada
4. Zima 2019. Według synoptyków czeka nas „zima trzydziestolecia”. Nawet minus 20 stopni, wiadomosci.wp.pl, 5 listopada. Tutaj szacunek, bo clickbait opublikowany pod nazwiskiem
5. Synoptycy: nadciąga sroga zima, wiadomosci.onet.pl, 5 listopada
6. Zima trzydziestolecia w Polsce? Inni mówią nawet o zimie stulecia! Pogoda na zimę 2019/2020. Sprawdź prognozę pogody na zimę, kurierlubelski.pl, 6 listopada
7. Zima trzydziestolecia. Tak brytyjski naukowiec przeraził swoją pogodą pół Europy, wiadomosci.wp.pl, 6 listopada. Próba zarobienia na fakenewsie 2 razy. O tyle ciekawa, że dopiero za drugim razem dotarto do badań brytyjskich meteorologów!
8. Zima 2019/2020: przed nami groźna zima trzydziestolecia. Zawirowania w prognozie pogody na zimę – lodowate powietrze znad Syberii w Polsce, nowosci.com.pl, 7 listopada
9. „Zima trzydziestolecia” nadchodzi? „Obfite opady śniegu i nawet minus 20 stopni C”. Wierzyć w te prognozy?, pomorska.pl, 7 listopada. Tu krytycznie o „zimie trzydziestolecia”, ale za to z opinią… jasnowidza!
10. Zima trzydziestolecia w Europie. Prognoza pogody rozpętała burzę, o2.pl, 7 listopada. Jak 2 razy zarobić na fakenewsie? Najpierw go umieścić, a potem… „sprostować” 😀
11. Zima trzydziestolecia coraz bliżej. Podpowiadamy, w jakie kurtki i płacze warto zainwestować, kobieta.wp.pl, 7 listopada. A to już jest bezczelność: artykuł tej samej redakcji, odwołujący się do „zimy trzydziestolecia”… którą „sprostowano” dzień wcześniej.
12. Zaczęło się, mróz i niemalże metr śniegu! Eksperci biją na alarm, to dopiero początek srogiej zimy w Europie, pikio.pl, 7 listopada. Obecność tej strony także nie powinna być zdziwieniem.

Refleksja

Szanowne media. W „ciężkich czasach” dla portali internetowych czymś normalnym stało się podbijanie sobie wyświetleń śmieciowymi artykułami. Taki biznes. No tylko że nie. Przez powielanie śmieciowych, przeinaczonych informacji, wiarygodne wiadomości tracą swój wydźwięk. Potem czytamy, że globalne ocieplenie to bzdura, bo skąd ci naukowcy mają to wiedzieć, skoro pogody na tydzień do przodu nie umieją tworzyć. Narzekamy na fakenewsy. Tak, są plagą internetu. I największym zagrożeniem wcale nie jest sam fakt podania fałszywej wiadomości, ale wpływanie na opinie odbiorców.

Media mają duży wpływ na społeczeństwo. Przestańcie żerować na tandecie i beznadziejnych newsach. Sprawdzajcie, co ktoś rzeczywiście powiedział. Spróbujcie dochodzić do źródeł pierwotnych. A jeżeli już musicie trochę wyolbrzymić, to z klasą. Pamiętajcie: jeżeli dojdzie do „repolonizacji” czy innej próby wpłynięcia na media, może się okazać, że nikt za wami płakać nie będzie.

---

To chyba dobre miejsce, aby zalinkować do własnej prognozy pogody na weekend 9-11 listopada dla Poznania. Spokojnie, żadnych clickbaitów nie ma 😉

Dołącz do nas na Facebooku, Twitterze, Wykopie i Instagramie